Śmierć na gruszy

OPIS WYDARZENIA: 

Witold Wandurski - legenda międzywojennej Łodzi, rewolucjonista, stwórca Teatru Robotniczego, przyjaciel Tuwima i Broniewskiego, którzy wstydzili się, że nie są tak radykalni, konsekwentni i rewolucyjni jak on. 

Zostawił po sobie tekst "Śmierć na gruszy" - oparty na historii "o której dowiedział się z klechdy ludowej, co jeszcze wtedy tłukła się po wsiach wielkopolskich" - bardziej scenariusz teatralnego ekscesu, wydarzenia, bardziej plan ludowej zabawy, bardziej projekt skandalu, niż stricte sztukę teatralną.

Podążamy tropem jego marzenia, opowiadamy baśń o śmierci, która nagle straciła swą moc, o świecie bez śmierci / bez umierania, o świecie który trudno wytrzymać.

Droga Teatru CHOREA w czasie pandemii, w czasie szalejącej depresji, teatralnego zmęczenia, w roku skandalów, w roku "patologicznej rodziny teatralnej", droga do baśni, komedii, do śmiechu... Teatralny brudnopis przyszłego przedstawienia. Tylko raz! 20 sierpnia 2021! Z muzyką i śpiewem! Na żywo!

"Autor zrobił z tego zabawę w teatrze jak umiał. Coś tam jeszcze mówił o głębszym znaczeniu całej tej hecy. Ale po co gitarę zawracać!" 

W swoich najnowszych poszukiwaniach, artyści Teatru CHOREA, wraz z reżyserem Łukaszem Kosem, natrafili na wyjątkową postać - Witolda Wandurskiego, który zajmuje ważne miejsce w historii polskiego teatru międzywojennego, lecz jest postacią niemal całkowicie zapomnianą. Sztuka Wandurskiego - będąca satyrą na kapitalizm i militaryzm - oparta została na ludowej baśni o uwięzieniu Kostuchy i spowodowanych nim negatywnych konsekwencjach dla ludzkości, zmuszonej wywołać wojnę dla zabicia kilku milionów osób. Obok Śmierci, ukazanej jako baba z kosą, w dramacie występują też Święty Piotr, Archanioł, małżeństwo Wyrobników, wiejscy urwisi - Antek, Wojtek i Kaźmirek - którzy wraz z wybuchem wojny przeobrażają się w generałów, Policjanci-tajniacy, Handlarz, Pachciarz, Ksiądz, Kapitaliści, Żołnierze i Baby. Dramat traktuje o pomylonych porządkach, niestandardowych relacjach i sposobach radzenia sobie z sytuacją zachwiania zasad związanych z naturą i normami społecznymi.
Teatr CHOREA realizuje „Śmierć na gruszy”, najbardziej znany dramat Wandurskiego, bo odnajduje w tej sztuce niezwykłe zderzenie tradycji z nowoczesnością, ludowej baśni z palącymi problemami społecznymi Polski lat dwudziestych. Odnajdujemy w niej ducha buntu, ducha niezgody społecznej, ducha przewrotu, ale i ducha zabawy, ironii i absurdu. Tak jak Wandurski posłużył się baśnią i jarmarczną komedią, aby skonfrontować się ze światem międzywojennej Polski, z niesprawiedliwością, głupotą, społeczną inercją - tak my chcemy posłużyć się jego scenariuszem, by zderzyć się realiami otaczającego nas świata i z samymi sobą. A w centrum tej "komedii" stoi uwięziona figura Śmierci, która zbiera swoje żniwo...

INFORMACJE O TWÓRCACH: 

Łukasz Kos - reżyser teatralny i aktor. Urodził się w 1970 roku w Warszawie. Studiował na wydziale Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie. W 1999 roku ukończył Wydział Reżyserii Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnejej w Krakowie. Ukończył także kurs reżyserii filmowej Andrzeja Wajdy. Jest twórcą ponad czterdziestu przedstawień teatralnych, operowych, muzycznych. 
W latach 1989-1992 podróżował po Polsce z prywatnym teatrem im. Kici Koci Zbigniewa Micha i Wojciecha Królikiewicza. Jeszcze w czasie studiów był asystentem Mai Komorowskiej przy "Letnikach" Maksyma Gorkiego (Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Warszawie, 1994), Rudolfa Zioły przy "Burzy" Szekspira (Stary Teatr w Krakowie, 1997) i Andrzeja Wajdy, z którym pracował przy realizacji "Klątwy" Stanisława Wyspiańskiego (Stary Teatr w Krakowie, 1997). Pracował dla Teatru Nowego w Łodzi jako reżyser (2001-2002), Teatrze Powszechnym w Warszawie jako konsultant programowy (2006-2007) oraz ponownie w Teatrze Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi jako reżyser (2009). 
W 1998 roku Łukasz Kos zrealizował przedstawienie "Dziady cz. III. Cela Konrada" Adama Mickiewicza na deskach Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1998), spektakl współreżyserował Marek Wrona. Następnie zaprezentował liryczny "Zazum" przygotowany w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (2000). Przedstawienie, do którego teksty napisał Dariusz Rzontkowski, nawiązywało do stylistyki Kabaretu Starszych Panów. Do konwencji kabaretowej Łukasz Kos powrócił jeszcze rok później. W Teatrze Nowym w Łodzi zrealizował spektakl w ironiczny sposób opowiadający o wrażliwości pokolenia "smutnych trzydziestoletnich" - "Go-Go czyli neurotyczna osobowość naszych czasów" z tekstami i muzyką Jakuba Przebindowskiego. "Go-Go..." ponownie wystawił na krakowskiej Scenie STU w 2005 roku. Kos ma na swoim koncie również przedstawienia operowe. W 2002 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi zrealizował rozpisaną na trójkę śpiewaków współczesną operę kameralną "Człowiek, który pomylił żonę z kapeluszem" Michaela Nymana, kompozytora, który współpracował m.in. z Peterem Greenawayem. Eksperymentalna opera oparta została na przypadku opisanym przez Olivera Sachsa, neurologa zajmującego się m.in. badaniem wpływu muzyki na mózg człowieka. W 2006 roku w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej przygotował z kolei "Zapiski tego, który zniknął" Leoša Janačka i "Sonety Szekspira" Pawła Mykietyna - spektakl złożony z pieśni, do których scenografię zaprojektował Leszek Mądzik. Reżyser, związany z Teatrem Nowym, w 2002 roku na łódzkiej scenie zrealizował kolejne przedstawienie - ujętą we współczesną klamrę "Kurkę wodną" Stanisława Ignacego Witkiewicza. W 2001 roku w Teatrze Nowym w Łodzi wyreżyserował spektakl "Beztlenowce" Ingmara Villqista. Jednoaktówki rozegrał w niemal ascetycznej przestrzeni, którą współkreowało światło. Kolejną realizacją współczesnego dramatu polskiego był spektakl "Od dziś będziemy dobrzy" Pawła Sali przygotowany w Teatrze Polskim we Wrocławiu (2003). Reżyser sięgnął po dramat, który opowiada historię grupy młodocianych bandytów zamkniętych w zakładzie poprawczym prowadzonym przez zakonników. Z kolei w zrealizowanej w 2004 roku "Koronacji Marka Modzelewskiego" mówił o świecie rozpadających się wartości, "zwykłym" życiu trzydziestoletniego lekarza, który nie potrafi odnaleźć się w żadnych międzyludzkich relacjach, ani u boku żony, ani kochanki, w końcu nawet w domu rodzinnym. Prapremierowe przedstawienie Kosa inaugurowało działalność sceny Laboratorium Dramatu przy Teatrze Narodowym prowadzonej przez Tadeusza Słobodzianka. Kolejne współczesne teksty teatralnie opracowane przez Kosa to "Sny" Iwana Wyrypajewa (TR Warszawa, 2004), energetyczny, świetnie zagrany przez łódzkich studentów "Paw królowej" Doroty Masłowskiej (Teatr Studyjny w Łodzi, 2006) i manifest przeciwko kultowi młodości "Starość jest piękna" Esther Vilar - spektakl przygotowany w warszawskim Teatrze Polonia i pokazywany w plenerze, przy Placu Konstytucji (2008). Kos reżyserował też "Nadobnisie i koczkodany, czyli zieloną pigułkę" Witkacego w warszawskim Teatrze Powszechnym (2006) i spektakl "Someone Who'll Watch Over Me..." irlandzkiego dramatopisarza i poety Franka McGuinnessa, sztukę opartą na prawdziwej relacji Briana Keenana - zakładnika przetrzymywanego w Libanie przez wiele lat po wojnie izraelsko-libańskiej (Teatr Konsekwentny w Warszawie, 2007). Reżyser jest też autorem inscenizacji dla dzieci. W warszawskim Teatrze Lalka przygotował piękny, magiczny i mądry spektakl o pogoni za atrakcjami, przyjaźni, odwadze i przemijaniu - "Sklep z zabawkami" Alexandru Popescu (Teatr Lalka w Warszawie, 2005). Na deskach Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy pokazał z kolei współcześnie potraktowanego "Kajtusia Czarodzieja" Janusza Korczaka (2008). W Teatrze Jeleniogórskim im. Cypriana Kamila Norwida zrealizował "Klątwę" Stanisława Wyspiańskiego (2008), a w Teatrze Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi "Króla-Ducha" Juliusza Słowackiego (2009), spektakl, w którym najważniejszym środkiem wyrazu stało się słowo. W marcu 2010 roku Kos zrealizował w warszawskim Teatrze Lalka "Janosika. Naprawdę prawdziwą historię", w której wcielił się jednocześnie w tytułową rolę. W spektaklu Kos mierzy się z legendą Janosika, próbuje odczytać na nowo mit zbójnika jako historię o ludzkiej potrzebie poszukiwania autorytetów. Spektakl został wielokrotnie nagrodzony, w tym za najlepszą reżyserię, rolę kobiecą, muzykę. Rok później Kos wyreżyserował "Przebudzenie wiosny" Duncana Sheika (Teatr Rozrywki w Chorzowie) oraz "Krwawą Jatkę" Michała Walczaka z Grupą Coincidentia z Białegostoku. "Krwawa Jatka" to rekonstrukcja kilku ostatnich miesięcy z życia pewnej pary młodych i ambitnych ludzi, którzy spodziewają się dziecka i podejmują próbę przetrwania we współczesnym świecie. Dla warszawskiego Teatru IMKA, Kos wyreżyserował "Króla Dramatu" Marka Modzelewskiego (2012). Następnie podjął współpracę z Teatrem Zagłębia w Sosnowcu, realizując na jego deskach "Bobiczka" Hanocha Levina (2013) oraz "Wija. Ukraiński horror" Mikołaja Gogola (2014). Kos wyreżyserował też "Bankructwo małego Dżeka" Roberta Bolesty (2014, Teatr Lalka w Warszawie), "Iliadę. Wojnę" Alessandro Baricco (2015, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy), "Porozmawiajmy po niemiecku" (2015, Teatr Polonia w Warszawie). "Porozmawiajmy po niemiecku" to spektakl oparty na osobistych zapiskach piętnastoletniej Hanny Zach, której młodość przypadła na czasy wojny. W tytułową rolę w przedstawieniu wcieliła się debiutująca na teatralnych deskach Zofia Wichłacz. Kolejną realizacją Łukasza Kosa był "Piotruś Pan" Jamesa Matthew Barriegona deskach Nowego Teatru w Warszawie, skierowany do najmłodszej teatralnej publiczności. Łukasz Kos jest także autorem, razem z Jackiem Papisem, filmu dokumentalnego "Zdzisław Maklakiewicz" (1996) o artystycznej karierze jednego z najoryginalniejszych polskich aktorów filmowych. W Teatrze Telewizji reżyser zrealizował "Opowieści o zwyczajnym szaleństwie" Petra Zelenki (2004). 
Współpracował z Teatrem Polskim we Wrocławiu, Teatrem Rozmaitości w Warszawie, Teatrem Narodowym w Warszawie, Teatrem Studyjnym PWSFTviT w Łodzi, Teatrem Polonia, Teatrem Rozrywki w Chorzowie, Teatrem Wielkim - Operą Narodową w Warszawie, Teatrem im. C. K. Norwida w Jeleniej Górze, Och-Teatrem w Warszawie, Teatrem IMKA w Warszawie, Teatrem Zagłębie w Sosnowcu. Artysta jest członkiem i aktorem słowackiego zespołu Teatro Tatro.

Teatr CHOREA - to zespół ludzi, prężna i niepoliczalna grupa artystów, performerów, muzyków, tancerzy, aktorów, praktyków i teoretyków teatru, tworzących interdyscyplinarne projekty artystyczne, edukacyjne i społeczne: spektakle, koncerty, warsztaty i performensy. Grupa posługuje się innowacyjnymi, autorskimi metodami pracy, wychodząc poza mainstream kulturalny. Swoje działania kieruje do dorosłych, młodzieży i dzieci, w tym dla tych stale odwiedzających teatr, tych z utrudnionym dostępem do sztuki oraz tych poszukujących alternatywnych działań w kulturze. W swojej pracy stawiają na zespołowość, działania w partnerstwie, dynamikę grupy, budowanie relacji, świadomość ciała i głosu, muzykalność oraz odkrywanie twórczych potencjałów. Zespół wytworzył własną technikę treningu, polegającą na pracy z ciałem, głosem i rytmem, pracy z partnerem i pracy w grupie. Istotna w metodzie CHOREI jest zespołowość, umiejętność laboratoryjnej, wspólnej pracy, a jednocześnie troska o to, by ciało zbiorowe nie wykluwało się kosztem indywidualności każdego z jego członków. Celem metody jest badanie materii ruchu, dźwięku i słowa, połączonych w integralną całość, poprzez zerwanie ze sposobami ich wzajemnej ilustratywności. Rozbudzenie całego ciała i intensywny trening tworzą obecność sceniczną, która na nowo integruje wszystkie te elementy.
CHOREA współpracuje z wieloma grupami i artystami z Polski i ze świata. Teatr zrealizował kilkadziesiąt spektakli i koncertów, m.in. z brytyjską grupą Earthfall, amerykańskim choreografem Robertem M.Haydenem, japońskim mistrzem tańca Butoh Kanem Katsurą, amerykańską choreografką Rosaną Gamson, izraelską reżyserką Ruthie Osterman, norweską aktorką Juni Dahr, grupą neTTheatre z Lublina, Teatrem Kana ze Szczecina, Teatrem Brama z Goleniowa, wrocławskim zespołem muzycznym Kormorany, Teatrem Tańca KIJO, Teatrem Figur z Krakowa, Akademią Teatralną w Warszawie, reżyserami: Waldemarem Raźniakiem, Konradem Dworakowskim i Łukaszem Kosem. CHOREA pracuje z wieloma indywidualnymi, doświadczonymi i uznanymi artystami, jak również z amatorami, studentami, wolontariuszami, ludźmi pełnymi ciekawości świata, poszukującymi i aktywnymi. Pod skrzydłami Teatru działa Chór Teatru CHOREA, Młodzieżowa i Senioralna Grupa Teatralna pod kierownictwem Adama Biedrzyckiego oraz Dziecięca Grupa Teatralna pod kierownictwem Joanny Filarskiej. Zespół regularnie prowadzi cykle warsztatów teatralnych i muzycznych, w Polsce i na całym świecie. Od 2010 roku CHOREA organizuje Międzynarodowy Festiwal Teatralny Retroperspektywy, w 2015 i 2017 roku miały również miejsce dwie ogólnopolskie edycje Festiwalu Perspektywy. W 2015 roku Teatr wydał płytę "Lulabajki" z muzyką dla małych i dużych. W 2016 roku we współpracy z Państwową Wyższą Szkołą Filmową, Telewizyjną i Teatralną im. Leona Schillera w Łodzi oraz Instytutem Muzyki i Tańca w Warszawie, CHOREA stworzyła podręcznik "Trening fizyczny aktora. Od działań indywidualnych do zespołu". W 2020 roku odbyła się internetowa premiera płyty "Gilgamesz" Teatru CHOREA, z muzyką Tomasza Krzyżanowskiego.

LINKI:

• http://miejmiejsce.com/teatr/chcemy-zeby-bylo-krwawo-rozmowa-z-lukaszem-kosem

Wydarzenie odbywa się w ramach projektu Przestrzenie Sztuki. Projekt Przestrzenie Sztuki jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, realizowany przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

Projekt dofinansowano ze środków Urzędu Miasta Łodzi.